Borstkanker (mammacarcinoom)

Er zijn verschillende soorten van borstkanker die wat zeggen over het volgende:

• Is de tumor ontstaan in de melkklieren of in de melkbuisjes?
• Kan de tumor doorgroeien in omliggende weefsels?
• Heeft de tumor bepaalde eigenschappen, waardoor deze behandeld kan worden met hormonale therapie of doelgerichte therapie?

Een borsttumor kan ook een combinatie van verschillende soorten zijn. De verschillende soorten borstkanker zijn:

• Ductaal carcinoma in situ (DCIS): dit is kanker dat in de melkbuisjes van de borst ontstaat. De melkbuisjes kunnen hard en stug aanvoelen, terwijl deze normaal gesproken soepel moeten zijn. De meeste vrouwen met een DCIS merken echter geen verandering in de borst. Uit een DCIS kan een invasief ductaal carcinoom ontstaan (hieronder beschreven).
• Invasief ductaal carcinoom: is de meest voorkomende borstkanker soort en kan worden opgemerkt door een harde knobbel in de borst. Een invasief ductaal carcinoom ontstaat vaak uit een DCIS. Deze tumor kan vanuit de melkbuisjes doorgroeien in omliggende weefsels binnen de borst en kan uitzaaien naar andere organen.

• Lobulair carcinoma in situ (LCIS): is een kankersoort waarbij de kankercellen zich alleen in de wand van de melkklier bevinden en waar deze kankercellen niet kunnen doorgroeien naar andere weefsels. Een LCIS geeft echter bijna nooit klachten en wordt daarom vaak niet opgemerkt. Meestal wordt deze tumor bij toeval ontdekt.
• Invasief lobulair carcinoom: Een LCIS (hierboven beschreven) kan zich ontwikkelen tot een invasief lobulair carcinoom. Ongeveer 10% van alle soorten borstkanker is een invasief lobulair carcinoom. Dit is meestal alleen te voelen als een zwelling van de borst. Kankercellen van een invasief lobulair carcinoom kunnen doorgroeien in omliggende weefsels zoals het vetweefsel of in de bloedvaten van de borst. In een later stadium kan de tumor ook uitzaaien naar andere organen.
• Hormoongevoelige borstkanker: is een soort borstkanker dat groeit onder invloed van de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progesteron. Hormoongevoelige tumoren zaaien minder snel uit en hebben over het algemeen een betere overlevingskans dan de andere soorten borstkanker.
• HER2-positieve borstkanker: HER2 is een eiwit dat de groei en deling van normale borstcellen regelt en bij HER2-positieve borstkanker is er veel HER2 op of in de tumor aanwezig. Wanneer er veel HER2 op de tumor zit, krijgen de kankercellen veel signalen om te groeien en zich te gaan delen.
• Triple negatieve borstkanker: dit betekend dat deze vorm van borstkanker drie keer negatief is, namelijk dat de tumor niet HER2-positief is, de tumor niet groeit onder invloed van het hormoon progesteron en dat de tumor niet groeit onder invloed van het hormoon oestrogeen. Het is een vorm van kanker waarbij de tumor vaak groeit, agressief is en waarbij de tumor zich vaak en snel uitzaait. Ongeveer 15% van de mensen met borstkanker zijn triple negatief en deze vorm van borstkanker komt vaker voor bij jongere vrouwen die nog vruchtbaar zijn. Bij een derde van de kankerpatiënten met triple negatieve tumoren is een erfelijke aanleg voor borstkanker de oorzaak.

Borstkanker kun je in de meeste gevallen zelf opmerken door éen of meerdere veranderingen aan de borst. Een aantal veranderingen die kunnen wijzen op borstkanker zijn:

Knobbeltje of plek in de borst:
Dit voelt meestal wat harder of stugger aan dan de rest van het borstweefsel. Het kan kogelrond zijn en onder de vingers wegglijden als een knikker, maar het kan ook aanvoelen als een verdikte schijf.

Veranderingen aan of rond de tepel:
Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld een ingetrokken tepel, afscheiding uit de tepel zoals bruin, groen, waterig, melkachtig of bloederig vocht, maar ook aan verandering van de tepelhof of tepel, zoals bijvoorbeeld roodheid, zwelling, huidvervelling, schilfertjes of een plekje dat op eczeem lijkt.

Veranderingen aan de huid van de borst:

• Een wondje dat niet wil genezen
• Deukjes of kuiltjes in de huid
• Een verdikte huid waar putjes in zitten. De huid van de borst zier er dan uit als een sinaasappelschil.

Andere veranderingen:

• Een zwelling in de oksel
• Een borst die warm aanvoelt en rood is
• Pijn in de borst

Er zijn een aantal factoren die de kans op borstkanker kunnen verhogen. De risicofactoren van borstkanker zijn als volgt:

• Erfelijke aanleg voor borstkanker
• Eerdere borstaandoening (te denken aan genezing van eerdere borstkanker)
• Dicht borstklierweefsel
• Een verminderd afweersysteem
• Leeftijd (hoe ouder je bent hoe meer celdelingen er al in het lichaam hebben plaatsgevonden die de kans op kanker vergroten)
• Vrouwelijke hormonen (oestrogeen en progesteron) [1]

Maar er zijn ook een aantal algemene factoren die het risico op kanker kunnen veroorzaken. Deze zijn echter niet direct gerelateerd aan borstkanker. De overige risicofactoren zijn:

• Te veel alcohol
• Infectie (vb. Hepatitis B en C, het humaan papillomavirus (HPV), infectie met bacterie Helicobacter pylori
• Overgewicht
• Het roken of meeroken
• Voeding
• Zonlicht

[1] Vrouwelijke hormonen (oestrogeen en progesteron) kunnen ervoor zorgen dat borsten langer worden blootgesteld aan deze vrouwelijke hormonen, wat de kans op borstkanker kan vergroten. Daarom is er een verhoogde kans op borstkanker voor vrouwen die:

• Geen of weinig zwangerschappen hebben gehad
• Jong hun eerste menstruatie hadden (voor het 12^ejaar) en vooral in combinatie met een late overgang (na het 55^ejaar)
• Na hun 35^eeen eerste kind hebt gekregen
• De anticonceptiepil slikken
• Geen of kort borstvoeding geven
• Overgewicht hebben
• Hormoonpreparaten gebruiken tegen overgangsklachten
• DES-moeder (vrouw die tijdens haar zwangerschap DES heeft gebruikt) zijn en tussen de 45 en 65 jaar oud

Doordat bij een röntgen mammografie de borsten strak worden samengedrukt tussen twee platen is het voor vrouwen met borstimplantaten vaak niet mogelijk om een röntgen mammografie te laten uitvoeren. Bij een MRI-mammografie daarentegen ligt de vrouw in buikligging op de tafel en vallen de borsten in voorgevormde cups. Dit maakt het MRI-onderzoek pijnloos en gemakkelijk. Bovendien kan middels de MRI-mammografie ook een uitspraak worden gedaan of de implantaten nog intact zijn.